امروزه مجتمعهای تجاری مفهوم گستردهتر و پیچیدهتری پیدا کردهاند زیرا نه تنها مراکز تجاری وسیعتری ساخته میشود بلکه کاربری این مکانها نیز بسیار متنوعتر شده است. مشتریان و دیگر افرادی که در مراکز عمومی همانند مجتمعهای تجاری رفت و آمد میکنند، انتظار محیطی کاملاً تمیز و بهداشتی را دارند و اگر نظافت و زیبایی مجتمع مطابق با انتظارات آنان نباشد تمایل خود را برای حضور دوباره در این مکان را از دست خواهند داد. نظافت و بهداشت یک محیط علاوه بر تأثیر گذاری بر مشتریان، موجب افزایش کیفی سطح سلامت کارکنان نیز میگردد. بر اساس استانداردهای جهانی نکته چالش برانگیز در نظافت محیطهای عمومی، توجه به بهداشت کارکنان در وهله اول خواهد بود. طبق تجربههای پیشین آموزش صحیح کارکنان نیروهای خدماتی در زمینه رعایت نظافت و بهداشت یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین تکنیکهای دستیابی به سلامت محیط است. مجتمع های تجاری دارای بخش های گوناگونی هستند که هر یک بنا بر نوع کاربری خود باید نظافت شوند و این نظافت نیازمند رعایت برخی استانداردها و نکاتی است که باید به آن ها توجه گردد.
نظافت فضاهای عمومی
محل رفت و آمد افراد در مجتمعهای تجاری به دو بخش بیرونی و درونی تقسیم میشود. محوطه بیرونی و ورودی مجتمع باید عاری از هرگونه زباله بوده و بدون ایجاد لغزندگی نظافت و شستشو شوند. به منظور دستیابی به نظافت با کیفیت میبایست ابزارهای مناسب نظافتی دارای سهولت کاربری، مورد استفاده قرار گیرند. از طرف دیگر بخشهای درونی مرکز تجاری نیز باید تمیز شوند؛ متداولترین نوع آلودگی در این محیط گرد و خاک و غبارهای نشسته بر سطح، زبالههای کوچک و اثر کفش میباشد و برای از بین بردن آنها از روشهای سنتی مانند سطل آب و تی و روشهای مدرن یعنی دستگاههای نظافت صنعتی استفاده میشود. سطوح مجتمعهای تجاری معمولاً از سنگها یا سرامیکهای صیقلی پوشیده شده است و اگر دچار خیسی و رطوبت باشد سبب سر خوردن و لغزندگی افراد میشود بنابراین استفاده از تی های قدیمی به دلیل خشک نکردن سطح زمین روش مناسبی نخواهد بود، اما دستگاههای مکانیزه زمین را شسته و قابلیت خشک کردن زمین بلافاصله پس از شستشو را دارند. پلهها، راهروها و آسانسورها جز قسمتهای داخلی ساختمان محسوب میشوند و نیاز به نظافت دارند.
نظافت محوطه بیرونی
در فضای بیرونی یک مجتمع تجاری، گرد و خاک، زباله، برگ درخت و … انباشته میشود. برای جمع آوری این آلودگیها دستگاه سوییپر به عنوان یک وسیله بسیار مناسب و کارآمد مورد استفاده قرار میگیرد. هم چنین برای شستشوی نمای ساختمان و حتی محوطه بیرونی دستگاه واترجت صنعتی به کار گرفته میشود.
نظافت محیط داخلی
محیط داخلی مجتمع تجاری که محل عبور و مرور دائمی است، به منظور حفظ نظافت و زیبایی آن از دستگاه اسکرابر صنعتی و هم چنین ترولی های نظافتی استفاده میشود. اسکرابر با بیشترین کیفیت سطوح مجتمع را شسته و خشک میکند که در نتیجه آن علاوه بر فراهم ساختن محیطی تمیزی و بهداشتی به دلیل بر جای نماندن رطوبت، سرخوردگی و لغزندگی رخ نمیدهد.
نظافت رستورانها
در سالهای اخیر در اغلب مجتمعهای تجاری، رستورانها و کافیشاپهایی تأسیس شده است تا مکانی مناسب جهت استراحت و صرف غذای بازدید کنندگان و مشتریان مرکز تجاری فراهم گردد. اگر چه رستورانهای مراکز تجاری به راحتی در دسترس هستند ولی اگر محیطی آلوده و ناسالم داشته باشد و یا کارکنان آن نکات بهداشتی را رعایت نکنند، مشتریان از ورود به آن صرفه نظر میکنند. در سراسر دنیا استانداردها و ایزوهایی برای بهداشت رستورانها وضع شده است که یکایک آنها میبایست توسط کارکنان رعایت گردد. از آن جایی که رستورانها به طور مستقیم با سلامت افراد در ارتباط هستند، باید به کلیه اصول بهداشتی با دقت عمل نمایند؛ برخی از این اصول موارد زیر را در بر میگیرند.
۱- باید به تعداد کافی سطل زباله در دسترس عموم قرار داشته باشد تا از انتشار زباله و تجمع میکروب در محیط رستوران جلوگیری شود.
۲- سطح زمین در رستوران میتواند به راحتی آلوده شود و این آلودگی را به بخشهای حساس مانند آشپزخانه منتقل کند. بنابراین نظافت و شستشوی روزانه کف اهمیت زیادی پیدا میکند. گرد و غبار و زبالهها بر روی سطح زمین پراکنده میشوند که باید به شیوه مناسب و بهداشتی جمع آوری و یا شستشو شوند. جاروبرقیهای تجاری و دستگاههای کفشوی ابزاری موثر و کارآمد جهت تمیز نمودن سطوح، میباشند.
۳- در رستورانها بخشها و وسایلی هستند که به صورت مداوم لمس میشوند و بنابراین مستعد جذب آلودگیها میشود: پیشخوان، میزها و صندلیها، درها، دستگیرهها، و … این موارد را شامل میشوند و روزانه چندین بار باید تمیز و ضدعفونی شوند.
۴- غذاهای مانده و فاسد به سرعت سبب ایجاد انواع میکروب، باکتری و کپک شده و لازم است هرچه سریعتر معدوم شوند.
۵- کلیه کارکنان رستوران باید دارای پوشش کلاه و لباسهای یک دست با رنگ روشن باشند و به صورت مکرر شسته شوند. رنگ لباس کارکنان رستوران باید از نیروهای سایر بخشها متمایز باشد تا هنگام شستشو جا به جا و اشتباه نشوند. ۶- کلیه پرسنل باید پیش از سرو محصولات غذایی دستهای خود را با آب و صابون بشویند.
۷- حشرات و جانوران موذی یک عامل مهم در انتقال میکروب و بیماری هستند و اگر به رستوران راه پیدا کنند باید هر چه سریعتر دفع شوند.
۸- وسایلی مانند یخچال، اجاق گاز و فر که مستقیماً با خوراکیها در ارتباط هستند، باید روزانه تمیز شوند.
سرویسهای بهداشتی
سرویسهای بهداشتی از آلودهترین قسمتهای یک مکان عمومی به شمار میآیند و میبایست حتماً روزانه به دفعات مورد شستشو و ضدعفونی شدن قرار گیرند. در مجتمعهای تجاری عموم افراد همواره از سرویسهای بهداشتی استفاده نی کنند و در صورت عدم نظافت میتواند برای افراد مشکل ساز باشد. نظافت سرویسهای بهداشتی توسط نیروهای خدماتی با اصولی همراه است که رعایت آنها از جانب کارکنان اهمیت بسیار زیادی دارد.
۱- دستشوییها، روشوییها، شیرآلات، درها، دستگیرهها، سطلهای زباله و آینهها به طور مرتب باید تمیز و مهمتر از همه ضدعفونی شوند. بهتر است در صورت امکان دستگاههای touch-free در سرویسهای بهداشتی تعبیه شود تا سرعت انتشار و انتقال میکروبها به حداقل برسد. هم چنین نیروها برای نظافت و ضدعفونی کردن این تجهیزات میتوانند از برس، اسفنج و مواد شوینده کلردار استفاده کنند.
۲- پرسنل در هنگام نظافت حتماً باید دستکش (ترجیحاً یک بار مصرف) و کفش مناسبی که فقط در این محیط استفاده شود و ماسک به کار گیری کنند. علاوه بر این نیاز است کارکنان خدماتی لباسی مناسب با رنگ مجزا از سایر بخشها به تن کنند و پس از اتمام شستشوی سرویسها، لباس خود را تعویض نمایند.
نظافت هایپر مارکت ها
در بیشتر مجتمعها طبقهای به هایپر مارکت اختصاص داده شده که دارای فضای وسیعی هستند و برای نگه داری محصولات تعداد زیادی قفسه در آنجا نصب شده است. در محیط هایپرها رفت و آمد زیاد بوده و برای حفظ زیبایی و بهداشت آن دستگاههای اسکرابر به کار گرفته میشوند. علاوه بر این در صورت تمایل میتوان از جاروبرقی تجاری برای از بین بردن گرد و خاک استفاده نمود.
نظافت پارکینگ
پارکینگهای یک مجتمع به دلیل تردد خودروها همیشه مستعد جذب گرد و خاک و آلودگیهای دیگر است و با ورود این آلودگی ها محیط پارکینگ آلوده شده و می تواند اتومبیل ها را کثیف کند. جمع آوری آلودگی های پارکینگ به وسیله دستگاه سوییپر با سرعت و کیفیت قابل جمع آوری است. دستگاه های سوییپر گرد و خاک در هوا پخش نمی کند بنابراین خودروها آلوده نخواهند شد.